BİTKİ VE BİTKİNİN KISIMLARI

        BİTKİNİN KISIMLARI

Bitki kök , gövde, yapraklar ve çiçekten oluşur.

Bitkiyi toprakta tutan kısma KÖK denir. Bitkini toprağa tutunmasını ve beslenmesini sağlayan organdır. İki bölümden oluşmaktadır. Birincisi toprağa dik olarak giren ana köktür.  İkincisi ise ana kökün yanlarından çıkan ve daha ince olan yan köklerdir.

Gövde; Bitkini toprağa tutunmasını ve beslenmesini sağlayan organdır. İki bölümden oluşmaktadır. Birincisi toprağa dik olarak giren ana köktür.  İkincisi ise ana kökün yanlarından çıkan ve daha ince olan yan köklerdir.

Yaprak; Bitkinin gövde ve dalları üzerinde genellikle yeşil renkli ve yassı organlardır. Yaprak, bitkinin besin ve solunum yapmasını sağlar.Besin depo eder.Çevremizde gördüğümüz değişik bitkilerin yaprakları renk, şekil ve büyüklükleri bakımından birbirinden farklı olabilir.

Bitkiler iki kısımda incelenir.

a-Çiçekli Bitkiler  b-Çiçeksiz Bitkiler

Çiçeksiz Bitkiler; Damarlı ve damarsız bitkiler

Çiçekli Bitkiler; Açık tohumlu ve kapalı tohumlu

ÇİÇEK: Bitkiler görevleri yada yapıları bakımından kolay inceleme amacıyla çeşitli bölümlere ayrılmıştır.  Bir çiçekte bitkinin bölümlerinden biri olduğu için ayrıldığı kısımları ve görevleri hakkında bazı bilgileri burada bulabilirsiniz. Çiçek bir bitkinin en göz alıcı kısmı olduğu için farklı görevler de üstlenmiştir.

Çiçeğin Bölümleri

1.Çanak yaprak: Çiçeğin en dış bölümündeki yeşil yapraklardır. Yapısı normal yaprağa benzer. Tomurcuğu dıştan örter. Bu yapraklar çiçeği korur.

2.Taç yaprak: Çiçeğin dıştan ikinci bölümünü oluşturur. Değişik renklerde olabilir. Taç yaprakların renkleri ve çiçekten salgılanan bal özü böceklerin ilgisini çeker. Bu nedenle çiçeğe konan böcekler tozlaşmayı sağlar. Taç yaprakların renkli oluşu bu açıdan önemlidir.

3.Erkek organ: Bir çiçekte çok sayıda erkek organ bulunabilir. İki bölümden oluşur. Bunlar sapçık ve başçıktır. Sapçık bölümü, başçık bölümünü çiçeğe bağlar. Başçık bölümü dört kesecikten oluşur. Bu keseciklere, polen (çiçek tozu) keseleri de denir. Polen çiçekteki erkek üreme hücreleridir. Polenler olgunlaşınca polen keseleri patlar ve olgunlaşmış polenler çevreye yayılır.

4.Dişi organ: Çiçeğin en iç bölümünde bulunur. Kaba bir sürahiye benzer. Dişi organ, dişicik tepesi, dişicik borusu ve yumurtalıktan (ovaryum) oluşur. Dişicik tepesi nemli ve yapışkan durumdadır. Polenler dişicik tepesine yapışarak burada çimlenir. Dişicik tepesi ile ovaryum arasındaki bölüme ise dişicik borusu denir. Dişicik borusu çimlenen polenin ovaryuma ulaşmasını sağlar. Yumurtalık ise en alttaki şişkin bölümdür. Burada yumurta hücresi bulunur.

a) Dişicik Tepesi :Dişi organın en uç kısmıdır. Dişicik tepesi yapışkan ve nemli bir sıvı salgılar. Bu sıvı çiçek tozlarını yani polenler tutarak polenlerin burada çimlenmesini sağlar.

b) Dişicik Borusu :Dişicik tepesini yumurtalığa bağlayan borudur. Dişicik tepesinde çimlenen polenleri yumurtalığa taşır.
c) Yumurtalık (Ovaryum) :Dişi organın en alt kısmındaki şişkinleşmiş bölümdür. Yumurtalıkta tohum taslağı bulunur. Tohum taslağının içinde dişi üreme hücreleri olan yumurta hücreleri vardır.

Çiçekli bitkilerde tozlaşma ve döllenme arasındaki ilişki: Erkek organların başçığındaki polenlerin dişi organın tepeciğine taşınmasına, tozlaşma denir. Tozlaşma olayı, böceklerle, kuşlarla, rüzgarla, insan eliyle veya başka yollarla olur.

Tozlaşma olayı genellikle canlılar tarafından gerçekleşir. Böcekler ve kuşlar çiçeklerin bal özüyle beslenirken bir çiçekten diğerine de polenleri taşır. Böceklerin ve hayvanların yanı sıra rüzgar yoluyla da tozlaşma olur. Bataklık ve sularda yaşayan bitkilerde tozlaşma su yoluyla olur. Bazen bitkilerde verimi yükseltmede veya bilimsel çalışmalarda insan eliyle yapay tozlaşma da yapılır.

ÇİÇEKLERDE TOZLAŞMA

 TOZLAŞMA

Bitkide çiçeğin görevi tozlaşma yoluyla bitkinin çoğalmasını sağlamaktır. Bir çiçeğin erkek organından serbest kalan polenlerin diğer çiçeğin dişi organının tepeciğine ulaşması ve burada yeni bitki tohumlarının oluşması olayıdır. Tozlaşma olayında etkili faktörler şunlardır:
1.Rüzgar: Polenlerin taşınması rüzgarla sağlanır. Kullanışlı ve sık görülen bir tozlaşma çeşidi değildir.
2.Böcekler: Polenlerin arılar, sinekler ve benzer böcekler tarafından taşınması. Yaygın olan tozlaşma şeklidir. Çiçeğin güzel kokusu, güzel ve parlak görünümü ve salgıladığı şekerli maddeler böceklerin dikkatini çeker. Çiçeğin üzerine gelen böceklerin ayaklarına yapışan polenler böceğin diğer çiçeklere konmasıyla oralara taşınmış olurlar.
3.Kendi kendine tozlaşma: Aynı çiçeğin erkek organındaki polenlerin diş organına ulaşması sonucu meydana gelen tozlaşma şeklidir.

deneme sayfası

çiçek